Touw slaan

Kabels gemaakt van huid, haar en planten zijn al bekend uit de prehistorie en het touw dat we nu ook kennen werd al door de Egyptenaren gebruikt bij de bouw van de piramides. In Nederland waren touwslagerijen voor de scheepsvaart en visserij (denk aan visnetten) onmisbaar. Touwslagerijen waren dan ook vooral te vinden in havensteden. Veel van deze steden hebben nog steeds straten waarvan de naam aan deze vroegere functie herinnert, bijvoorbeeld de Lijnbaan in Rotterdam en de Lijnbaansgracht in Amsterdam.

Een touw wordt gemaakt door dunne draden te vlechten of door vezels om elkaar heen te draaien; dit heet slaan. De touwslager doet zijn werk in de buitenlucht, op een touwslagerij of lijnbaan. Dat is een soms wel 300 meter lange, smalle strook grond waarboven enkele garenstrengen worden uitgehangen. Aan een van de uiteindes van de lijnbaan worden de garens aan een wiel vastgemaakt. Het wiel wordt dan rondgedraaid zodat een touw ontstaat. Des te dikker het garen, des te zwaarder en groter het touw wordt. Zo kunnen er verschillende touwdiktes ontstaan. Touw moet dikker zijn dan 6 millimeter, anders mag het geen touw worden genoemd, maar draad of garen.

Vroeger werd touw alleen gemaakt van natuurlijke grondstoffen, bijvoorbeeld hennep van de cannabisplant, sisal van agavebladeren en vlas. Tegenwoordig hebben kunststofmaterialen de voorkeur, vanwege de treksterkte, slijtvastheid, weer- en windbestendigheid.

Touw wordt nog steeds ontzettend veel gebruikt, in sportzalen en de scheepsvaart, maar ook in design. In opdracht van T.E. en het Zuiderzeemuseum analyseerde ontwerper Christien Meindertsma alle onderdelen van het ambacht en de traditionele touwslagerij tot aan de grondstof aan toe: vlas. Meindertsma liet een perceel vlas zaaien (Kavel Gz 59-west). Met dit zeldzame vlas van Nederlandse bodem spon de ontwerper samen met Touwslagerij Steenbergen haar eigen vlasdraden. Ze draaide ze tot strengen en maakte er nieuwe ontwerpen mee, zoals de Flax Lamp en Flax Poef. De poef bestaat uit maar liefst 140 meter touw.