Studio Yoon Seok-hyeon

Sap van Koreaanse Ott-boom als lak toegepast op keramiek

De grondstof klei is puur natuur. Dat zal wel betekenen dat keramiek redelijk duurzaam en onschuldig is, toch? Dat was ook de gedachte die designer Yoon Seok-hyeon had toen hij voor het eerst met klei werkte. “Anders dan andere materialen waar wij als designers mee in aanraking komen, zoals plastics, is klei zacht, kneedbaar en kun je het bewerken zonder een masker of handschoenen te dragen.” Yoon was daardoor erg gecharmeerd van het materiaal, tot hij meer te weten kwam over het glazuur. Glazuur beschermt keramiek tegen beschadigingen. Vaak wordt het aangebracht nadat de klei gebakken is en moet de keramiek daarna weer de oven in. Daar smelt het glazuur aan de klei vast en kan er nooit meer van loskomen, wat keramiek moeilijk recyclebaar maakt. Daarnaast worden aan glazuur vaak schadelijke pigmenten toegevoegd. “Ik voelde me een beetje verraden door dit materiaal”. Daarom ging Yoon op zoek naar duurzamere, recyclebare alternatieven voor glazuur.

Een alternatief voor glazuur

Yoon deed onderzoek naar verschillende manieren om keramiek servies te kunnen beschermen, zonder dat het geglazuurd wordt. Hiervoor onderzocht hij verschillende technieken en haalde hij uiteindelijk inspiratie uit Zuid-Korea, het land waar hij opgroeide.

“In Oost-Aziatische landen groeit de Ott boom, waarvan het sap omgezet wordt in een lak die al eeuwenlang gebruikt wordt om hout tegen weer en schimmels te beschermen.” Ott wordt in Azië voornamelijk toegepast in architectuur en gemengd met allerlei pigmenten om traditionele gebouwen een kleurrijk uiterlijk te geven. Yoon past nu deze laktechniek in zijn natuurlijke bruin-oranje kleur toe op keramiek servies. De lak droogt aan de lucht, waardoor het keramiek geen tweede keer gebakken hoeft te worden, wat veel energie bespaart. Daarnaast kan het keramiek makkelijker gerecycled worden omdat er geen glazuur is gebruikt. “Stel dat een van mijn kopjes aan het einde van zijn gebruikscyclus komt, dan kan de lak er vanaf gebrand worden en het keramiek verpulverd worden.” Dan kan het bijvoorbeeld gebruikt worden als chammot, een poeder dat gebruikt wordt als ingrediënt om grotere keramieken sculpturen steviger te maken.

Een alledaags object in verschillende culturen

Yoon studeerde aan de Design Academy Eindhoven en is in zijn ontwerppraktijk vooral geïnteresseerd in alledaagse objecten. “Dagelijkse objecten zijn heel dicht bij ons en kunnen ook artistiek en poëtisch zijn.” Daarnaast is Yoon gefascineerd door dagelijkse objecten omdat hij er achter kwam dat hoe ze gebruikt worden, cultureel bepaald is. “Ik ervaar iedere keer weer een kleine cultuurshock als ik zie hoe anders er in Korea wordt omgegaan met bepaalde gebruiksvoorwerpen dan hier in Nederland.”

Een voorbeeld hiervan is hoe mensen een zitbank gebruiken. In Nederland zijn we gewend om samen op de bank te zitten of te liggen. “In Korea zitten we met de familie op de grond en eten we aan een lage tafel, met de bank als rugsteuntje voor het oudste lid van de familie, als teken van respect.” De bank wordt soms gebruikt als logeerbed, maar minder als loungemeubel. “Ik vind het altijd belangrijk te zien hoe mijn ontwerpen gebruikt worden door verschillende mensen in  wisselende contexten, om te factchecken of ze inderdaad  zo gebruikt worden als ik inschat”. Uit dit onderzoek van Yoon ontstond een modulair loungemeubel (Relaxing Configuration).

Ontwerp Inspiratie

Ook zijn onderzoek voor het (w)aardewerk project van Crafts Council Nederland is voor Yoon een manier om de culturele gebruiken rondom dagelijkse objecten opnieuw uit te vinden. Hij past een Koreaanse laktechniek, die oorspronkelijk alleen voor hout werd gebruikt, toe op keramiek. In zijn project ontstaat zo een culturele crossover tussen de Nederlandse ontwerppraktijk en een Koreaanse traditie.

In de (w)aardewerk community of practice heeft Yoon veel inspiratie op kunnen doen. “Het is altijd geweldig om andere ontwerpers te ontmoeten en het goede werk dat ze maken te zien”. Yoon onderzoekt op dit moment hoe zijn keramiek slijtvaster gemaakt kan worden. “Ott droogt niet keihard op, zoals een glazuur dat doet, daardoor is het niet volledig krasbestendig.” Door te spelen met texturen in de klei en de vormen van het servies dat hij maakt, zoekt Yoon naar manieren om zijn gelakte keramiek nog gebruiksvriendelijker en duurzamer te maken. In de toekomst hoopt hij  de schoonheid van keramieken objecten nog meer te kunnen laten zien: “In Azië bestaat een grotere traditie om voorzichtig omgaan met keramiek en het op waarde te  schatten. Dat hoop ik met het Ott keramiek ook hier te introduceren”

@yo.o.n
yoonseokhyeon.com

Tekst: Anke Vromen 
Fotografie: Fan Liao