Studio Luske

Sculpturen van restklei uit het keramiekatelier van ArtEZ

“Ik vraag mijn studenten om online een zo lelijk mogelijke mok te vinden. Na het zien van de hilarische dingen die ze gevonden hebben, sta ik stil bij het feit dat het dus mogelijk is om voor een paar euro online zo’n mok te bestellen. Dat betekent dat hij ergens geproduceerd, geglazuurd en gebakken is.” Sander Luske probeert zijn studenten bij te brengen dat het belangrijk is om spaarzaam met grondstoffen om te gaan. Sander is keramist en ontwerper en naast zijn ontwerppraktijk werkt hij als docent Keramiek en Vormgeving aan de Kunstacademie ArtEZ in Arnhem. Daar onderzoekt hij hoe het keramiekonderwijs verduurzaamd kan worden. “Op verschillende gebieden kunnen we het anders gaan doen, bijvoorbeeld door beter te kiezen welke objecten gebakken worden in de oven en hoe we de hoeveelheid restmateriaal kunnen verminderen.”

Restmateriaal dat Sander opviel zijn blokken klei die om wat voor reden dan ook uitgedroogd zijn geraakt. “Studenten maken soms sculpturen uit massieve klei, die vervolgens blijven staan, of een blok wordt onopgemerkt niet goed nat gehouden.” Sander onderzoekt voor het (w)aardewerk project van Crafts Council Nederland wat hij kan doen met deze blokken klei om ze weer waarde of een toepassing te geven.

Sander vormde in de jaren ‘90 een ontwerpduo met Jan Broekstra, met als doel om de keramiekwereld flink op te schudden. “Servies werd toen als iets oubolligs gezien. Ons doel was om mensen uit te dagen om servies uit die pronkkasten te halen en het gewoon te gaan gebruiken.” Ze ontwierpen onder andere een collectie flinterdun ‘wegwerp porselein’ en een keramieken hoed voor Victor&Rolf die op de catwalk stukgegooid werd. “We wilden echt een statement maken.”

Inmiddels is Sander er nog steeds van overtuigd dat mensen hun keramiek zo veel mogelijk moeten gebruiken, maar nu vanuit een duurzame invalshoek: “Keramiek vergaat niet. Er zijn nog prima bruikbare borden uit de VOC tijd. Er wordt zo veel keramiek geproduceerd, moeten we echt alles maar kunnen maken? Het zou goed zijn als mensen wat ze hebben zo veel mogelijk blijven gebruiken.

Het gebruiken van klei als mal zou als voordeel kunnen hebben dat de klei na gebruik weer tot andere vormen gekneed kan worden. Dit bespaart veel materiaal. Sander is bezig met het ontwikkelen van een digitaal archief voor mallen, waardoor het ontwerp altijd teruggevonden kan worden, maar de mal zelf weer tot nieuwe vormen gekleid kan worden na gebruik. “Zolang klei niet gebakken is kan hij hergebruikt worden. Dit idee willen we ook gaan toepassen op de vormstudies die studenten doen. Als we studenten uitdagen om hun werk goed vast te leggen, hoeven we niet al hun werk af te bakken en kan het hergebruikt worden. Dat is meer van deze tijd.”

Ook de (w)aardewerk community of practice vindt Sander passend bij deze tijd. “Toen ik studeerde wilde ik porselein leren vervaardigen. Mijn docent weigerde me dat te leren omdat hij me niet serieus genoeg vond. Er was toen veel meer een cultuur van niet bij elkaar in de keuken kijken. Ik ben blij dat dit veranderd is en dat we juist uitwisselen. Ook vanuit een duurzaamheidsperspectief is dit zo veel beter.” In de toekomst is er volgens Sander nog veel meer mogelijk op het gebied van digitaal delen. “Hoe mooi zou het zijn om mensen via Virtual Reality eerst een ontwerp te laten ervaren voordat het gemaakt gaat worden? Er is nog zo veel mogelijk!”

@sanderluske
luske.nl

Tekst: Anke Vromen
Fotografie: Fan Liao