Meet the Maker: Mina Abouzahra

‘Ik ben Mina Abouzahra, mijn moeder kwam hoogzwanger vanuit Marokko in Nederland aan, een week later werd ik in Enschede geboren. Als kind waren twee dingen heel belangrijk voor mij; de keuken van mijn moeder en de inrichting van mijn kamertje. Ik was vaak in de keuken te vinden waar mijn moeder het eten maakte, en ik mocht haar helpen. Ik ontdekte dat het voor mij gemakkelijk was om bijvoorbeeld brood te kneden, ik had vaardige handen. De keuken was de wereld van mijn moeder, ik zag wat ze voor ons deed, ze kookte het allerbeste eten voor ons, al haar liefde en aandacht zat er in. Ik was ook altijd bezig om mijn kamertje in te richten, zo wilde ik heel graag gekleurd behang maar daar hadden we geen geld voor. Bij mij in de buurt woonden veel oudere mensen bij wie ik langs ging om te vragen of ze nog spullen voor me hadden die ik kon gaan verkopen, zo organiseerde ik mijn eigen rommelmarkt. Het leuke was dat ik vaak bij die mensen binnen mocht komen, ik bekeek de Nederlandse interieurs, ik rook de geur, keek bij wijze van spreken even in de pannen. Zo deed ik veel inspiratie en kennis op over een wereld die niet de mijne was.’

 

Meet the Maker: Mina Abouzahra
Mina Abouzahra | Foto: Lizzy Ann

‘Het was daarom misschien wel logisch dat ik er voor koos om de koksopleiding te gaan doen. Dat was een hele andere wereld; de discipline van de keuken, het zware werken, de lange dagen, het machogedrag en de hiërarchie, dat had niets met de keuken van mijn moeder te maken. Koken is een hard beroep, je moet ook bedenken dat het toen nog niet zo sexy was als vandaag de dag. Daarna ging ik naar Academie Artemis, ik leerde er dat er zoiets als foodstyling bestond, dat je eten mooi kan vormgeven, dat je het presenteert op een prachtig bord op een gedekte tafel. Ik begon toen ook met het opschrijven van recepten. Ik ben research gaan doen voor een kookboek dat ik ging schrijven en reisde daarvoor door heel Marokko. Het was toen, dat ik pas echt nieuwsgierig werd naar het land van mijn ouders, want ik wist er eigenlijk niets van. Vrouwen openden hun keuken voor me, er ontstonden gesprekken die veel verder gingen dan alleen over het eten, ze openden hun hart. Ik zag hoe moeilijk het soms voor hen was om te overleven, maar ik zag ook de onderlinge solidariteit.’

Meet the Maker: Mina Abouzahra

‘Tijdens een open dag bij het Hout- en Meubileringscollege werd ik gegrepen door de geur van hout en de energie die er in die school hing. Dat wilde ik ook! Voor mijn stage bij een meubelmaker in Essaouira aan de Marokkaanse westkust ontdekte ik de wereld van het ambacht, het leerbewerken, het weven, de keramiek, de tapijten. Er was nog een hele nieuwe uitdagende wereld te ontdekken! Ik heb toen al mijn kleren achtergelaten en ben met een koffer vol oud textiel terug naar huis gegaan. Eenmaal thuis maakte ik kussens van de Marokkaanse stoffen met een achterkant van vilt van het bekende merk Kvadrat. In mijn kussens kwamen ‘hier en daar’ samen, ik had zo mijn twee werelden verbonden.’

 

Meet the Maker: Mina
Foto: Lizzy Ann

‘Sindsdien ben ik vaak teruggegaan naar Marokko, ik leerde het land steeds beter kennen en heb veel onderzoek gedaan. Ik verzamelde verhalen, leerde steeds meer over de achtergronden en de productieketens. Ik voelde me meer en meer aangetrokken tot het ambacht van het tapijtweven, het is het ambacht van het platteland, van vrouwengemeenschappen, het is intiem. Ik voelde me bij hen soms als Alice in Wonderland, zoveel kleur! Er zijn onnoemelijk veel verhalen verbonden met de tapijten. Tapijten vertellen uit welke regio je komt, tot welke stam je behoort, of het in een regio koud is (dik tapijt) of warm (platweefsel). Uit de gebruikte kleuren kan je aflezen welke planten en mineralen er in die streek voorkomen. Van oudsher werden de tapijten geknoopt voor eigen gebruik, maar dat is al lang niet meer het geval. Tussenpersonen struinen de dorpen af om de kleden op te kopen en de vrouwen krijgen niet vaak loon naar werken. Ik ontdekte dat de gemiddelde uur prijs voor de vrouwen in sommige gevallen nog geen 20 eurocent is. TWINTIG eurocent! Dat was een enorme motivatie om het project One Square Meter Berber te starten.’

Kan je ons meer vertellen over het project One Square Meter Berber?
‘Het doel van One Square Meter Berber is bewustwording bij de consument, de meeste mensen hebben geen idee van uitbuiting van tapijtweefsters en ze weten ook nauwelijks iets over de cultuur waaruit de kleden ontstaan zijn, zoals de handarbeid die erbij komt kijken, dat een kleed knoop voor knoop gemaakt wordt. Ik wil dat er waardering en herwaardering komt voor dit bijzondere ambacht. Wol is in Marokko als het ware een heilig product want het komt van levende dieren, de kleurstoffen komen uit de natuur, de patronen zijn doorgegeven door de voorouders, er is zoveel te vertellen.’

Meet the Maker: Mina

‘Voor One Square Meter Berber ben ik met vier Nederlandse ontwerpers, Amie Dicke, Bertjan Pot, Mattijs van Bergen en Wieki Somers, naar de knoopsters in Marokko gegaan. De ontwerpers verbleven in Marmoucha, bij Zahra en in Ain Leuh bij Khadija en in Taznakht bij twee verschillende coöperaties bij Mina en Naima en werkten met hen samen. Wat toen ontstond was heel bijzonder. Er was saamhorigheid, samen werkten ze aan iets moois. Het was een ontmoeting van werelden, een échte ontmoeting. De vrouwen kregen inzicht in de voor hen nieuwe en onbekende wereld van design. Het gaf hen de mogelijkheid te denken buiten de patronen van hun stam of streek, ze kregen informatie over trends en hoe ze daar op in kunnen spelen. Ontwerpers nemen op hun beurt ook veel ervaring mee in hun ontwerppraktijk, ze zullen voor altijd anders kijken. Bertjan heeft een eigen weefgetouw aangeschaft, Wieki en Mattijs zijn met de vrouwen hun collectie aan het door ontwikkelen. Van het hele proces maakten we een prachtige presentatie in het Bahia paleis in Marrakesh waar het zes maanden te zien zou zijn. Er was een feestelijke opening waar alle vrouwen aanwezig waren, zij waren het stralend middelpunt, zij werden gezien! Ik was zo trots dat het gelukt was! En toen kwam Corona. Na twee weken moest iedereen in quarantaine, alles werd gesloten, zo jammer.’

Meet the Maker: Mina Abouzahra

 

Meet the Maker: Mina
One Square Meter Berber | links: Wieki Somers, rechts: Mattijs van Bergen
Meet the Maker: Mina
One Square Meter Berber | Bertjan Pot

Waar ben je momenteel mee bezig?
‘Op dit moment ben ik bezig een nieuwe collectie te produceren, ik wil een eerlijke prijs aan de vrouwen betalen. Ik wil de consument bewust maken dat er een hele keten is om één kleed te realiseren. Daar voor is wol nodig, een schaapsherder, het schaap wordt geschoren, de wol gewassen, gekamd, gesponnen, geverfd, geknoopt. Daarna komt meestal een heel ander systeem om de hoek kijken, wat ook te maken heeft met het verschil tussen man en vrouw. De schaapsherder is vaak een man, de vrouw knoopt, de man verkoopt het tapijt. Soms weet de vrouw niet eens hoeveel haar werk oplevert omdat haar man thuiskomt met olie en meel. Er is veel concurrentie, ook onder de vrouwen onderling, het zou goed zijn als zij zich verenigen en gaan staan voor hun zaak. Het systeem heeft tot gevolg dat de jongere generatie liever naar het buitenland gaat om te werken dan dat zij gaan knopen, ook omdat ze zien dat het zo weinig oplevert. Als we niet oppassen is er geen opvolging meer en zal het ambacht uitsterven.’

Wat is je toekomstdroom? 
‘Met One Square Meter Berber vertel ik mijn eigen verhaal, het project wordt omarmd door jong en oud, hier in Nederland en daar in Marokko. Mijn droom is dat de vrouwen er goed van kunnen leven, maar dat laatste geldt evengoed voor mijzelf, ik heb het afgelopen jaar veel geïnvesteerd, ook financieel. Ik heb gemerkt dat de rol als intermediair tussen design(er) en ambacht(svrouw) mij heel goed past, ik kan een brug slaan omdat ik letterlijk beide talen spreek. Ik overweeg om een deel van het jaar in Marokko te gaan wonen, om dichterbij te zijn, ik voel me verbonden met de traditie. Toen ik jong was merkte ik al dat mijn handen snapten wat ze deden toen ik met mijn moeder het brood kneedde, net zoals de knoopsters weten wat ze doen.

 

Meet the Maker: Mina
Bahia paleis in Marrakesh

Wat kan Crafts Council Nederland voor jou doen?
‘Te veel Marokkaanse ouders hebben een negatief beeld over ambachten omdat het in Marokko nog zo verbonden is met armoede en slechte arbeidsomstandigheden. Ze willen een ‘schoon’ beroep voor hun kind. Daarbij denken ze aan dokter of advocaat terwijl een groot deel van deze kinderen bovengemiddeld talentvol is met hun handen. Hierin hebben we samen een taak te vervullen om te laten zien dat je een goede boterham kan verdienen met je handen, dat het een gerespecteerd beroep is en dat je daar echt veel talent voor nodig hebt.’

Meer zien van Mina? Bekijk haar website en Instagram.

Bekijk ook de website en Instagram van One Square Meter Berber.

One Square Meter Berber

Meer Meet the Maker? Klik hier.