Meet the Maker: Joana Schneider
‘Ik heb textiel gestudeerd aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. De academie is een open en vrije plek, je wordt niet zozeer gestuurd in een discipline maar het gaat er vooral over waar je gepassioneerd over bent, waar je talenten liggen en hoe je jezelf het beste kan ontwikkelen. Ik heb daar mijn passie voor textieltechnieken ontwikkeld, met name knooptechnieken uit de visserij. Ik hou er van om grenzen van technieken te onderzoeken en om deze op een onconventionele manier toe te passen, ik zoek altijd de grenzen op. Door een techniek of materiaal te manipuleren krijg je een meer uniek resultaat. Vaak geeft het materiaal de mogelijkheden en beperkingen aan. Soms ben ik wel zoekende, hoe ik bijvoorbeeld details kan aan brengen in mijn werk. Mijn werk groeit onder mijn handen. Ik noem mij kunstenaar alhoewel het nooit mijn intentie was om kunstenaar te worden. Het werk is tot mij gekomen zoals zoveel dingen, ik heb geen vooropgezet plan. Eigenlijk maakt het mij niet uit wat ik ben, het is meer hoe anderen mij zien en noemen.’
Waar ben je momenteel mee bezig?
Ik ben nu voor het eerst een kleine serie aan het maken. Werken in een oplage van vijf is voor mij heel erg veel. Normaal werk ik heel groot en maak ik unieke stuks, maar nu gaat het om klein werk, ik noem ze tegels, van 25×25 cm. Voor deze tegels transformeer ik Keltische knopen in negen compartimenten. Daarmee transformeer ik traditioneel knoopwerk naar een nieuwe vorm. Ik zie deze “tegels” als een mozaïek. Je kan één tegel kopen en er meer aan toevoegen in de loop van de tijd.
‘Ik werk momenteel ook aan een installatie voor een bedrijf, voor hun 44e verdieping. Die verdieping is zo ontzettend hoog en met veel glas zodat je er vaak letterlijk in de wolken zit. Het geeft een hele lichte, transparante sfeer en daar heb ik mijn ontwerp op aangepast. Het wordt een installatie van veertien meter lang en zo’n vijf tot zes meter hoog. De basis is geïnsprieerd op netten uit de visserij, het wordt heel luchtig, een beetje zoals mijn eerdere werk ‘Pluis’.’
Je maakt heel groot en imposant werk, hoe is dat zo gekomen?
‘Ik vind het leuk om mensen te verrassen, hen op een ander been te zetten. De wereld van textiel heeft een heel eigen dynamiek als het om gender gaat. Enerzijds wordt die wereld volledig gedomineerd door vrouwen, bijvoorbeeld als je aan breien denkt associëren mensen dat vaak met vrouwen en ook vaak met thuiszitten. Tijdens mijn studie waren er geen mannelijke studenten die textiel ging studeren. Maar als je bijvoorbeeld de tapijtenindustrie in India ziet, zijn het allemaal mannen. Ik onderzoek veel knooptechnieken uit de visserij en als ik om die reden naar de haven in Katwijk ga dan zie je daar ook alleen mannen. De techniek die ik hanteer is een masculine craft. Vrouwen knopen soms ook wel visnetten, maar het veld wordt gedomineerd door mannen. Terwijl knopen eigenlijk gewoon macramé is, maar macramé wordt dan weer alleen door vrouwen gedaan. Vrouwen kunnen met crafts heel expressief zijn maar ze kunnen ook hun power tonen en dominant zijn. Ik vind het moeilijk te zeggen hoe ik mij ten opzichte van gender in textiel ontwikkel, ik heb daar geen uitgesproken idee over.’
Wat maakt jouw vak zo leuk?
‘Ik ben vijftien jaar naar school geweest maar eigenlijk doe ik nog steeds hetzelfde als toen ik kind was: ik zat op mijn kamer, zette een cassettebandje op en ging tekenen of schilderen, dingen maken. Nu ga ik ’s ochtends naar beneden naar mijn studio, zet de radio aan of een audioboek en ga aan het werk. Ik werk dagelijks tien uur, het is fijn dat ik dan iets heb om naar te luisteren. Productief zijn met dingen maken, repetatief werk, geeft mij rust en brengt me in een flow. Niet altijd hoor, soms heb ik ook stress als ik bijvoorbeeld beslissingen moet nemen. Als het werk goed gaat word ik daar zo gelukkig van. Niets maakt mij gelukkiger dan als alle wanden vol hangen met werk dat gelukt is. Ik voel mij dan zo trots.’
Waar haal je inspiratie vandaan?
‘Ik vind inspiratie in knooptechnieken en verder in architectuur, mode, sieraden of grafisch ontwerp. Dat kan gaan om een detail, kleurinspiratie of om textuur. Momenteel laat ik mij inspireren door het werk van Edward Sensen Lii en Braulio Amado.’
Wat zijn uitdagingen binnen jouw werk?
‘Navigeren in ideeën, dat is voor mij een hele uitdaging. Mijn valkuil is dat ik zo veel wil doen, dat het tot niks leidt. Ik moet daarom keuzes maken en dan niet meer aan al die andere ideeën denken. Dat is heel lastig, er is zoveel dat ik wil maken. Tot twee jaar geleden maakte ik alles met de hand. Met alleen een haaknaald, een touwsnijder en een splitijzer kon ik alles maken. Geïnspireerd op wat ik in de havens zag ben ik toen eigen machines gaan bouwen in samenwerking met een electronic engineer. Met deze machines kan ik touw, mijn basismateriaal, manipuleren en kan ik sneller werken en daardoor meer maken.’
Wat is je toekomstdroom?
‘Ik wil nog eens een volledige filmset maken, waarbij ik alles heb gemaakt. De persoon die op het podium staat heeft dan door mij gemaakte kleren aan, draagt zelfgemaakte sierraden, de meubels, de muren, letterlijk alles is door mij gemaakt.’
Wat wil je er mee vertellen?
‘Ik zie het als kleine films, niet speciaal met een verhaal maar meer dat ik iets wil uitdrukken, een thema, zoals iets luchtigs. Maar voor dat het zover is moet ik eerst nog veel meer weten van mode, interieurdesign, ruimtelijk ontwerp en setdesign.’
Hoe zie jij de positie van de maker in de toekomst?
‘Ik ben gefascineerd door crafts. Alles wat we met de hand doen en wat met de hand wordt gemaakt wordt in de toekomst steeds relevanter. Artificiële intelligentie kan de menselijke brein al aardig nabootsen en door algoritmes en snelheid ook veel bijdragen aan onze ontwikkeling. Maar als je kijkt naar de hand van de robot en de menselijke hand, dan is die van de mens zo veelzijdiger. En dan werkt de hand ook nog samen met de hersenen, dat is uniek. De waarde van mensen met kennis in hun handen, hand knowledge, zal in de toekomst alleen maar belangrijker worden.’
Wat kan Crafts Council Nederland voor jou doen?
‘Er zijn zoveel dingen die ik leuk vind om met de Crafts Council te doen. Ik zou alle Meet the Master classes wel willen volgen. Als ik mag kiezen dan zou ik graag patroontekenen willen leren, geven jullie dat ook?’
Hoe sta jij in deze tijd van corona?
‘Ondanks al het leed in de wereld dat verschrikkelijk is, is het in huis zo kalm en vredig. Deze tijd geeft mij ruimte om te focussen, ik krijg ook weer ruimte in mijn hoofd. Sinds mijn examen kan ik nu voor het eerst weer echt diep in research duiken en hoef ik niet snel te leveren. Dat de dagelijkse druk weg is maakt voor mij dat dit een hele fijne tijd is. Maar niet alleen voor mij, ik zie op straat zoveel happy koppels, mensen zijn meer in love.’
Meer zien van Joana? Bekijk haar website en Instagram.
Meer Meet the Maker? Klik hier.
