Indigo: Sharing blue

Crafts Council Nederland nodigde vier maker-designers uit om naar Kyushu, Japan te reizen om tijdens een crafts exchange het gedeeld erfgoed van Nederland en Japan op het gebied van de verfstof indigo te onderzoeken.

De aanstormende talenten Liselore Frowijn en Adrianus Kundert en de meer ervaren maker-designers Maaike Gottschal en Aliki van der Kruijs gingen in september 2016 in de leer bij Japanse meesters en onderzochten nieuwe toepassingen voor indigo. Ontmoet de maker-designers hier.

De resultaten werden tijdens de Dutch Design Week van 22 tot en met 30 oktober 2016 in de Kazerne in het centrum van Eindhoven gepresenteerd en in November op de oude Nederlandse handelspost Dejima in Japan.

Achtergrond
Indigo: Sharing blue is een gedeeld erfgoed project over indigo en het gebruik ervan in textiele technieken in Japan en in Nederland in de periode 1650 tot 1850 (Edo tijd en deel VOC periode). Gedurende deze tijd was het blauwverven ontzettend populair in beide landen. Indigo kwam vanuit Azië naar Nederland en verspreidde zich van daar uit over heel Europa. In Japan wordt indigo nog steeds toegepast, in Europa is met de uitvinding van de synthetische variant het verven met plantaardig indigo verdwenen.

In Japan zijn de ambachten nog steeds nauw verbonden met de maatschappij en levenswijze. Er is echter nauwelijks sprake van vernieuwing. In Nederland verdwijnt juist de kennis over de technieken, maar wordt er volop geïnnoveerd. Deze crafts exchange is het begin van een uitgelezen kans voor beide culturen om van elkaar kunnen leren.

400 jaar Holland-Kyushu
Op het eiland Kyushu, het tweede grootste eiland van Japan, leerden Nederland en Japan elkaar in de zeventiende eeuw kennen. Behalve economische en politieke belangen, die soms botsten, ontstond ook een wederzijdse creatieve nieuwsgierigheid die tot vandaag voortduurt. In 2016 en 2017 wordt dat met het cultureel samenwerkingsprogramma Holland-Kyushu gevierd. Initiatiefnemers van dit programma zijn het Nederlandse advies- en organisatiebureau voor internationale culturele samenwerking DutchCulture, en de Nederlandse ambassade in Tokio en het consulaat-generaal in Osaka. hollandkyushu.com

Indigo: Sharing blue op Dejima

Op het kunstmatige eiland Dejima, dat voor de kust van Nagasaki lag, leerden Nederland en Japan elkaar zo’n 400 jaar geleden kennen. Vroeger lag rondom het waaiervormig eiland zeewater met vrij zicht op de baai. Nu ligt Dejima ingekapseld tussen moderne gebouwen en kantoren (al zijn er wel plannen om weer een stuk zee van drie meter voor Dejima vrij te maken). Maar als je eenmaal door de ingangspoort bent gestapt, waan je jezelf in een andere wereld. Je wordt begroet door hosts in traditionele kleding en Japanse jongeren maken selfies in prachtige kimono’s – die je er ter plekke kunt huren voor die ultieme Dejima ervaring.

In deze setting werden de werken van maker-designers Aliki van der Kruijs, Liselore Frowijn, Adrianus Kundert en Maaike Gottschal voor Indigo: Sharing blue in november gepresenteerd. Alle gebouwen op Dejima zijn naar waarheid historisch gerenoveerd, van het huis van het Nederlandse ‘opperhoofd’ helemaal in Hollandse stijl tot de vertrekken van de kapitein. Het indigo project werd tentoongesteld in een traditioneel Japans huis compleet met tatamimatten, schuifdeuren, handgemaakt behang en ‘ramen’ van papier.

Op de tweede verdieping van het huis hielden we een presentatie waar twee van de Japanse partners, Chiharu Ohgomori (van Takarajima Senkou) en Kyouzou Shimogawa (van Shimogawa-orimono), vertelden over hun ervaring met de Nederlandse maker-designers aan een voornamelijk Japans publiek. Het werd al snel duidelijk dat de partners veel van de crafts exchange hebben geleerd en dat ze in 2017 graag een vervolg zien met een nieuwe lading Hollandse ontwerpers. Vooral de open houding en de flexibiliteit die de Nederlandse maker-designers toonden werd enorm gewaardeerd. Ook opvallend was dat door de presentatie op Dejima de Japanse crafts weer onder de aandacht werden gebracht bij eigen volk. De Japanse bezoekers wisten niet veel van indigo en het gebruik ervan en werden door de hedendaagse benadering weer enthousiast over hun eigen erfgoed.