Meet the Maker: Alf Kurstjens
‘Ik ben Alf Kurstjens, ik ben keramist. Naast ontwerper heb ik verschillende specialiteiten. Het werken met diverse glazuren gemaakt vanuit grondstoffen, het ontwikkelen van kleuren; het maken van mallen; het ontwikkelen van diverse soorten klei specifiek voor bepaalde toepassingen, zoals voor handvormen of gieten. Ik pas de klei aan afhankelijk van een specifieke toepassing, net wat het ontwerp of object nodig heeft. Alles kan niets is onmogelijk.
Ik heb het keramiekbedrijf De Olde Kruyk overgenomen van mijn vader. Dat was mijn eerste ervaring met keramiek ik heb daar in mijn jeugd wel eens klusjes gedaan, maar ik zag toen niks in het vak, en begon met een studie rechten. Maar in mijn hart bleef ik een maker. Toen ik geld nodig had voor een project ben ik begonnen met werken bij Mobach Keramiek. Mijn kennis van keramiek was destijds beperkt maar ik heb veel op de werkvloer geleerd. Vooral het maken van glazuren, ik moest alles noteren, een heel stappenplan maken. Ook leerde ik er veel over productie en wat ook heel belangrijk is: ik leerde luisteren naar klanten. Na Mobach heb ik veel ervaring opgedaan in het EKWC en tijdens mijn werk op de kunstacademie. Recentelijk ben ik gestopt op de kunstacademie, ik vond dat ik, na 16 jaar daar werkzaam te zijn geweest, toe was aan een nieuwe uitdaging.
Vandaag de dag gebruiken studenten graag kant en klare glazuur en kleur om keramiek te maken. Vergelijk het met kant en klaar maaltijden. Aan meer diepe kennis zoals van grondstoffen, hebben studenten nu vaak geen behoefte en er is ook geen tijd meer voor en dat betreft eigenlijk alle technieken, zoals houtbewerking of metaal. In het verleden was de vakman iemand die veel technieken in zijn of haar vak beheerste, bij afstuderen werden ook technieken geëxamineerd. Nu zie je dat, wanneer studenten kennis zoeken via google, ze vaak bij de eerste hit de oplossing hebben. Google werkt met algoritmes en geeft op basis van dat een antwoord op een vraag. Hierdoor vindt er een afvlakking van kennis plaats, verder zoeken wordt niet gestimuleerd.’
Waar ben je momenteel mee bezig?
‘Ik heb een nieuwe werkplaats opgericht. De kennis die ik heb opgedaan in het verleden pas ik nu toe op 3D keramiek printen. Ik heb een grote printer laten bouwen en heb een grote oven gekocht. Ik wil daarmee een statement maken, het is een nieuw ambacht. Want met een printer alleen ben je niet klaar, je hebt bijvoorbeeld veel kennis van grondstoffen nodig. 3D printen van keramiek is een heel samenspel van goede extrusive snelheid, hechting aan het platform, de juiste samenstelling van de klei; dat bepaalt of iets lukt of niet. Als je bijvoorbeeld een schaal maakt op de draaischijf, dan voel je met je handen hoe je de klei op spanning krijgt zodat een schaal niet omklapt. Dat geldt ook voor het printen met klei. De printer moet goed aangestuurd worden, voor het gewenste ontwerp maar ook qua techniek. Daar is materiaalkennis voor nodig, je moet de eigenschappen kennen. Ik ben nu bezig om werk te maken voor een expositie in het Aboretum in Doorn, werk waarbij ik oude en nieuwe technieken combineer. Scans van bomen zet ik om in mallen, waarna ik er 3D print op toe pas.’
Wat maakt jou vak zo leuk?
‘Soms heb ik er een gruwelijke hekel aan maar toch kom ik elke keer weer op keramiek uit. Waarom? Je kan iets maken uit niets. Juist de ruimte hebben om iets nieuws te maken, dat trekt mij. Ik hou ook van de techniek, bijvoorbeeld om zo’n 3D machine werkbaar te maken, er iets nieuws mee doen. De reis, de uitkomst en trots zijn dat het gelukt is. Mijn nieuwe werkplaats ben ik gestart om een nieuw concept neer te zetten, waar ik anderen bij wil betrekken. Samen nieuwe dingen ontwikkelen vind ik interessant. Naast dat ik eigen werk maak krijg ik hier ook mensen met technische uitdagingen. Samen kijken hoe je het ontwerp kan uitvoeren, en dan technische oplossingen bedenken om zo dicht mogelijk bij het oorspronkelijk ontwerp te blijven, dat is uitdagend, daar komt ook veel ontwerpkennis bij kijken.’
Waar haal je inspiratie vandaan?
‘Boeken, vooral technische boeken. Er is wel wat beschreven over grondstoffen en wat ze doen, en ook over bijvoorbeeld schildertechnieken zoals majolica. Maar toch, er zit meer achter techniek dan je in woorden kan vatten. Verder vind ik Joris Link, Floris Wubben en Olivier van Herpt heel origineel en vernieuwend hoe ze bezig zijn met keramiek.’
Wat zijn uitdagingen binnen jou werk?
‘Een boterham verdienen in dit vak is lastig. Het gaat om goede communicatie, netwerk, verspreiden van kennis en heel belangrijk: de juiste keuze maken voor wat je maakt. Kleine potjes bijvoorbeeld is niet rendabel, of je moet er heel veel maken, grote producties draaien, maar zo’n producent ben ik niet.’
Wat is je toekomstdroom?
‘Hele mooie producten maken die anderen ook waarderen. Ik wil met mijn bedrijf ook een kenniscentrum zijn, waar kennis overgedragen wordt en waar interactie plaats vindt met andere makers. Dit interview, dit soort gesprekken vind ik ook prettig om te doen, ik zou bijvoorbeeld meer lezingen willen geven. Ik zou ook faciliterend voor kunstenaars willen zijn.’
Hoe zie jij het de positie van de maker in de toekomst?
‘Wat je nu ziet gebeuren door corona is dat de wereld schoner wordt, het water, de lucht. Dat lijkt een teken aan de wand, het zegt ons dat we veel meer lokaal zouden kunnen produceren. We hoeven niet terug naar vroeger naar die enorme productie van spullen die we niet nodig hebben en de bijbehorende verspilling van grondstof en energie. We zouden daar veel bewuster mee om kunnen gaan. Maar het is ook een politieke keuze.’
Is er in keramiek een beroepsbeeld voor jongeren?
‘Als je van het MBO komt kan je nergens naar toe. Er zijn bijna geen keramiek bedrijven meer en bij de bedrijven die er nog zijn zit weinig mobiliteit, mensen zitten er jaren. Er zijn ook weinig stageplaatsen. Bedrijven die nu nog bestaan zijn bedrijven die nog de kennis hebben en die innoveren. Het buitenland er bij betrekken is daarom belangrijk. In Duitsland, Frankrijk en Engeland is de markt veel groter.’
Wat kan Crafts Council Nederland voor jou doen?
‘Deelname aan Iatelier/ Craftsexchange bijvoorbeeld, dat is een mooi initiatief om met andere makers in contact te komen en om een samenwerking op te starten. De bijeenkomst die jullie onlangs met andere keramisten organiseerden was ook goed. Verder kunnen we nadenken over educatie met certificering. De meestertitel kan bijdragen aan waardering.’
Meer zien van Alf? Bekijk zijn website.
Meer Meet the Maker? Klik hier.
